Elk jaar in de herfst trekt München miljoenen bezoekers uit alle hoeken van de wereld voor het beroemdste bierfestival ter wereld: het Oktoberfest. Hoewel de naam doet vermoeden dat het festival plaatsvindt in oktober, beginnen de festiviteiten eigenlijk halverwege september. Dit gigantische volksfeest is uitgegroeid tot een van de belangrijkste toeristische attracties van Duitsland, waarbij traditie, cultuur, bier en gezelligheid samensmelten. Wat begon als een koninklijk huwelijk in 1810, is nu een wereldberoemd evenement met miljoenen bezoekers, talrijke biertenten en een culturele ervaring die veel verder reikt dan alleen bier drinken.
Het ontstaan van het Oktoberfest
De oorsprong van het Oktoberfest is te herleiden naar 12 oktober 1810 toen kroonprins Ludwig van Beieren trouwde met prinses Therese van Saksen-Hildburghausen. Het feest ter ere van deze koninklijke bruiloft was zo’n groot succes dat het de basis legde voor het Oktoberfest zoals we dat vandaag de dag kennen. De festiviteiten vonden plaats op een open veld buiten de stadsmuren van München, dat sindsdien de ‘Theresienwiese’ wordt genoemd, naar de bruid.
Het originele feest duurde slechts vijf dagen en had weinig te maken met bier, maar draaide voornamelijk om paardensport en parades. Het volk van München werd uitgenodigd om deel te nemen aan de festiviteiten en al snel groeide dit uit tot een jaarlijks terugkerend evenement. De jaren daarop werden steeds meer attracties toegevoegd, waaronder een kermis en traditionele Beierse volksmuziek. Het idee van een bierfeest kwam pas later opzetten, toen München, bekend om zijn biertradities, begon met het serveren van lokaal bier tijdens het evenement.
De geschiedenis van het Oktoberfest
In de loop der jaren evolueerde het Oktoberfest van een kleinschalige viering tot het massale volksfeest dat het vandaag de dag is. Ondanks oorlogen, epidemieën en economische crises, bleef het festival bijna elk jaar plaatsvinden. Alleen tijdens de oorlogsjaren (de Napoleontische oorlogen, de Eerste en de Tweede Wereldoorlog) en tijdens uitbraken van cholera werd het evenement geannuleerd.
Het festival werd geleidelijk steeds langer, mede dankzij de populariteit van het Beierse bier en de groeiende stroom bezoekers. In 1819 werd de organisatie van het Oktoberfest overgenomen door de stad München. Tegen het einde van de 19e eeuw, met de industrialisatie, kwam de focus steeds meer te liggen op het serveren van bier. Grotere tenten werden gebouwd om de groeiende menigte te huisvesten en het moderne Oktoberfest begon vorm te krijgen.
Het huidige festival duurt tegenwoordig 16 tot 18 dagen, start halverwege september en eindigt op de eerste zondag van oktober. Deze verschuiving naar september werd ingevoerd vanwege het aangenamere weer in de vroege herfst. De traditie van het ‘Oktoberfestbier’ – een speciaal gebrouwen, amberkleurig bier met een hoger alcoholpercentage (rond de 6%) – is een essentieel onderdeel van het festival.
Oktoberfest: Veel meer dan bier
Hoewel het Oktoberfest onlosmakelijk verbonden is met bier, zijn de festiviteiten veel breder dan alleen maar drinken. Het festival biedt een breed scala aan activiteiten en evenementen, van traditionele Beierse dansen en muziek tot kermisattracties en parades. Een van de meest iconische onderdelen van het Oktoberfest is de traditionele openingsceremonie: het ‘Anstich’. Dit is het moment waarop de burgemeester van München, meestal op de eerste dag van het festival, het eerste biervat aanslaat met een hamer en roept: “O’zapft is!” – wat betekent “het is getapt”. Dit signaal markeert het officiële begin van het bierfestival.
De Theresienwiese, de 42 hectare grote open ruimte waar het Oktoberfest plaatsvindt, biedt plaats aan een scala aan biertenten, elk met zijn eigen unieke sfeer. Deze biertenten variëren van de kleinere, intieme tenten tot gigantische hallen die plaats bieden aan meer dan 10.000 bezoekers. Daarnaast zijn er diverse kermisattracties voor jong en oud, van reuzenraderen tot achtbanen, en eetkraampjes waar traditionele Beierse lekkernijen zoals pretzels, worsten en geroosterde kip worden geserveerd.
De parade van Beierse klederdracht en schutters is een andere populaire attractie. Deze parade, die sinds 1835 wordt gehouden, toont duizenden deelnemers in traditionele kledij, variërend van boeren en schuttersverenigingen tot muziekkapellen en dansgroepen. Het is een prachtig schouwspel dat de cultuur en geschiedenis van Beieren in ere houdt.
Een speciale dag tijdens het Oktoberfest is de ‘Familiedag’, waarop veel attracties en tenten kortingen bieden voor gezinnen, zodat ook kinderen kunnen genieten van de festiviteiten.
Welke bieren worden geserveerd?
Een cruciaal onderdeel van het Oktoberfest is natuurlijk het bier. Niet zomaar elk biermerk mag worden geserveerd op het festival. Alleen brouwerijen uit München mogen hun bier verkopen, wat betekent dat slechts zes brouwerijen vertegenwoordigd zijn: Augustiner, Hacker-Pschorr, Hofbräu, Löwenbräu, Paulaner en Spaten. Deze brouwerijen brouwen elk hun eigen speciale Oktoberfestbier, dat licht amberkleurig is en een vollere, zoetere smaak heeft dan het reguliere bier.
Augustiner is de oudste brouwerij van München, opgericht in 1328, en staat bekend om zijn traditionele brouwmethoden. Hun tent, de Augustiner-Festhalle, is een van de populairste tijdens het Oktoberfest. Paulaner en Hacker-Pschorr zijn ook oude brouwerijen die een rijke geschiedenis hebben en nauw verbonden zijn met de Beierse biercultuur. Elk van deze brouwerijen heeft zijn eigen tent op het festivalterrein, waar ze duizenden liters bier tappen voor dorstige feestgangers.
Naast het bier worden er ook andere dranken geserveerd, zoals wijn en frisdranken, vooral in de kleinere tenten. Echter, het bier blijft veruit de grootste trekpleister, en de Oktoberfestbiermokken – grote glazen van een liter – zijn een iconisch symbool van het festival.
Hoeveel bezoekers trek het Oktoberfest?
Het Oktoberfest trekt jaarlijks meer dan zes miljoen bezoekers, wat het een van de grootste volksfeesten ter wereld maakt. Deze bezoekers komen uit alle hoeken van de wereld, maar het festival trekt ook veel lokale Beieren aan. De sfeer is een unieke mix van internationale en Beierse cultuur, waarbij mensen van verschillende nationaliteiten samenkomen om te genieten van het bier, de muziek en de tradities.
Ondanks de enorme menigte blijft de organisatie van het festival verbazingwekkend efficiënt. Er wordt veel aandacht besteed aan de veiligheid van de bezoekers, en elk jaar zijn er duizenden personeelsleden aanwezig om het festival in goede banen te leiden. Dit varieert van politieagenten en EHBO-medewerkers tot obers en serveersters die in traditionele klederdracht (de ‘Dirndl’ voor vrouwen en ‘Lederhosen’ voor mannen) rondlopen en de grote biermokken naar de tafels brengen.
Wat is ‘Oktoberfest Deutsch’?
‘Oktoberfest Deutsch’ verwijst naar de specifieke dialecten, uitdrukkingen en tradities die kenmerkend zijn voor het Oktoberfest en de Beierse cultuur. Beieren heeft een sterke regionale identiteit, en dit komt duidelijk naar voren tijdens het festival. Bezoekers worden bijvoorbeeld begroet met “Grüß Gott”, een typische Beierse groet. Ook het Beiers dialect is overal te horen, wat voor buitenlandse bezoekers vaak als een aparte taal kan klinken.
Naast de taal zijn er ook andere culturele elementen die onder de noemer ‘Oktoberfest Deutsch’ vallen. De traditionele klederdracht is een opvallend aspect van het festival. Velen dragen de typische Dirndl en Lederhosen, en hoewel deze kleding oorspronkelijk werd gedragen door boeren en arbeiders, is het nu een mode-item dat nauw verbonden is met de Beierse identiteit.
Ook de muziek is een essentieel onderdeel van de Oktoberfest-ervaring. Traditionele Beierse volksmuziek – vaak gespeeld door blaasorkesten – is een vast onderdeel van de festiviteiten, maar ook moderne popnummers en internationale hits vinden hun weg naar de biertenten.
Tradities, bier en feest
Het Oktoberfest in München is veel meer dan een bierfestival. Het is een viering van cultuur, geschiedenis en gemeenschap, met wortels die teruggaan tot het begin van de 19e eeuw. Van de koninklijke oorsprong tot de moderne versie, het festival heeft zich ontwikkeld tot een wereldwijd icoon van Beierse traditie. Of je nu komt voor het bier, de muziek, de parades of simpelweg de sfeer, een bezoek aan het Oktoberfest is een onvergetelijke ervaring die de unieke mix van traditie en feestelijkheid in het hart van Beieren weerspiegelt.
Dus trek je Lederhosen of Dirndl aan, hef je bierpul en roep voluit “Prost!” – een ervaring als het Oktoberfest beleef je maar één keer in je leven, maar de herinneringen blijven altijd.