Vulkanen in de Eifel

Foto: De Buchenlochhöhle © Eifel Tourismus GmbH | Dominik Ketz

.

Vuur, steen en water

De Vulkaan – Eifel. Een landschap uit vuur geboren. Deze zeer populaire vakantieregio ligt op een paar uur rijden van Nederland en België. Op het eerste gezicht is het vooral een vriendelijk heuvellandschap met bossen, weides en dorpen met vakwerkhuizen. Toch stap je hier rond in een wereld die ooit door vulkanen is gevormd.
Zo’n 45 miljoen jaar geleden begon een periode van vulkanische activiteit. Uit de aarde spoot magma omhoog, kraters sloegen open en lavastromen vulden dalen en rivieren. Het rustige landschap van nu draagt nog steeds de sporen van die heftige tijd: kratermeren, basaltwanden en heuvels die ooit vuurbergen waren.

De Eifel heeft geen reusachtige vulkaan zoals de Etna, maar honderden kleine uitbarstingspunten. Sommige vulkanen brachten lava, andere ontploften toen grondwater in contact kwam met magma. Daardoor ontstonden diepe ronde kraters die zich vulden met water: de maaren. De jongste grote uitbarsting gebeurde ongeveer 12.000 jaar geleden – voor geologen is “gisteren” – bij de Laacher See, het grootste kratermeer.

Wie langs de oever wandelt, ziet nog steeds kleine gasbelletjes omhoog borrelen. Het bewijst dat de vulkanische energie hier niet is verdwenen. Voor bewoners was dit landschap altijd dubbel. De vruchtbare grond maakte landbouw en wijnbouw mogelijk. Tegelijk brachten lavastromen en kratermeren gevaar. Nu is het vooral een plek waar natuur en geschiedenis samenkomen.

IJsgroten bij Birresborn © Eifel Tourismus GmbH | Dominik Ketz

Grotten, mijnschachten en het gebruik van steen

De vulkanische ondergrond leverde niet alleen meren, maar ook bouwmateriaal. Basalt en tufsteen werden eeuwenlang gebruikt voor huizen, kerken en molenstenen. Zo ontstonden gangen en grotten die vandaag nog te bezoeken zijn.

Molensteengrotten bij Roth
In de middeleeuwen hakten arbeiders hier basalt uit voor molenstenen. In de wanden zie je ronde sporen waar stenen ooit losgemaakt zijn. De grotten liggen langs een wandelpad en zijn vrij toegankelijk. Neem wel een zaklamp mee, want er is geen verlichting.

IJsgrotten bij Birresborn
Deze gangen bleven altijd koel. Voordat er koelkasten bestonden, bewaarden bewoners er vlees, melk en groenten. Tegenwoordig overwinteren er vleermuizen. Daarom zijn de grotten alleen open van april tot oktober.

Tufsteenmijnen bij Mayen
In Mayen vind je een groot netwerk van mijnen. Hier werden blokken tufsteen uitgehakt en naar de oppervlakte gebracht. Vandaag is dit een museum waar je ziet hoe het werk eeuwenlang verliep.

Schalkenmehrener, Weinfelder en Gemündener Maar © GesundLand Vulkaneifel | Dominik Ketz

Kratermeren: stille cirkels in het landschap

De meren van de Eifel liggen vaak in perfecte cirkels. Ze ontstonden door explosies van water en magma. Later vulden ze zich met regen- en grondwater.

• Laacher See: het grootste kratermeer, met een klooster aan de oever. Rondom liggen paden en picknickplekken. Zwemmen mag niet, roeien wel.
• Dauner Maaren: drie meren bij Daun. Het Schalkenmehrener Maar heeft stranden om te zwemmen, het Weinfelder Maar ligt in natuurgebied en is alleen om te wandelen, en het Gemündener Maar ligt vlak bij het centrum van Daun.
• Pulvermaar: het diepste maarmeer van Duitsland. In de zomer is het een populair zwemmeer met een pad rondom.
• Windsborn Kratersee: het enige echte kratermeer ten noorden van de Alpen. Een stille plek in een groene kom, geliefd bij wandelaars.

Vroeger waren de meren belangrijk als vis- en drinkwater. Nu zijn ze plekken voor ontspanning, wandelen en natuurbeleving.

Musea en beleving

Wie meer wil weten over de vulkanen, kan terecht in verschillende musea:

• Vulkanmuseum Daun: interactieve tentoonstellingen en films over het ontstaan van de maaren.
• Maarmuseum Manderscheid: toont fossielen en legt uit hoe de meren gevormd zijn.
• Vulkanhaus Strohn: bekend om de enorme lavabom van elf ton en een echte lavastroom buiten.
• Mayener Grubenfeld: een openluchtmuseum in oude mijnschachten.

Deze musea zijn geschikt voor gezinnen en reizigers die dieper in het vulkanische verhaal willen duiken.

De burchten bij Manderscheid © GesundLand Vulkaneifel | Dominik Ketz

Wandelen langs vuur en water

De Vulkaaneifel is een wandelgebied bij uitstek. Routes leiden langs kraters, rotsformaties en stille meren. Bordjes en informatiepanelen helpen je onderweg.

9 bijzondere routes

1. Eifelsteig Etappe 9 (20 km, 5–6 uur, gemiddeld)
   Van Hillesheim naar Gerolstein: dolomietrotsen, de Buchenlochhöhle en uitzichten over het Kyll-dal.
2. Eifelsteig Etappe 10 (23 km, 6–7 uur, pittig)
   Van Gerolstein naar Daun: drie maaren, oude vulkaankegels en bloeiende velden.
3. Vulkanpfad Strohn (14 km, 4–5 uur, gemiddeld)
   Langs de lavastroom van Strohn, de lavabom en oude kraters.
4. Maare- und Thermenpfad (35 km, 2–3 dagen, zwaar)
   Verbindt de maaren van Daun met de warme bronnen in Bad Bertrich.
5. Pulvermaar-Rondweg (3,5 km, 1 uur, makkelijk)
   Rond het diepste maarmeer, met zwemstrand en picknickplekken.
   
   
   Gerolsteiner Dolomiten © Eifel Tourismus GmbH | Dominik Ketz
   .
6. Gerolsteiner Dolomieten-Acht (16 km, 5 uur, pittig)
   Door grillige kalkrotsen, langs grotten en uitzichtpunten.
7. Windsborn Kratersee-pad (6 km, 2 uur, makkelijk)
   Een rustige route rond een uniek kratermeer.
8. Manderscheider Burgenstieg (7 km, 2–3 uur, gemiddeld)
   Langs twee middeleeuwse burchten en het dal van de Lieser-rivier.
9. Vulkan Bike Trail (80 km, meerdere dagen, variabel)
   Oude spoorlijnen, maaren en dorpen. Voor fietsers én wandelaars.

Veel routes zijn onderdeel van de Traumpfade en de Geo-Routes, die goed zijn bewegwijzerd en vol informatieborden staan.

Praktische tips

• Molensteengrotten Roth: hele jaar open, gratis.
• IJsgrotten Birresborn: april–oktober, gratis.
• Laacher See: altijd toegankelijk, roeien toegestaan, zwemmen verboden.
• Dauner Maaren: zwemmen in de zomer bij Schalkenmehrener Maar.
• Pulvermaar: open mei–september, meestal 10:00–18:00 uur.
• Musea:
  • Vulkanmuseum Daun: di–zo 10:00–17:00 uur
  • Maarmuseum Manderscheid: vaak wo–zo in de middag
  • Vulkanhaus Strohn: dagelijks 10:00–17:00 uur in de zomer
  • Mayener Grubenfeld: di–zo 10:00–17:00 uur

Controleer voor vertrek de actuele openingstijden bij het lokale toeristenbureau.

Velden vol klaprozen op de lavagronden in de Vulkaaneifel © Pixabay

Een landschap vol verhalen

De Vulkaaneifel is een plek waar natuur en cultuur samenkomen. Elk meer, elke grot en elke rots vertelt een verhaal van vuur en water. Uitbarstingen vormden kraters en lavastromen, mensen maakten er grotten en mijnen van, en vandaag zijn ze plekken voor kennis en ontspanning. Wie hier wandelt, beleeft niet alleen een mooi natuurgebied, maar stapt ook letterlijk door miljoenen jaren geschiedenis.

Naar alle vakantiewoningen in Duitsland →

Anderen lazen ook
• 10 mooiste grotten →
• 9 gave vulkaanroutes door de Eifel →
• Ontspannen op vakantie in Rijnland-Palts →